Krzyż od wieków funkcjonuje w krajobrazie kulturowym Polski, pełniąc rolę strażnika sfery sakralnej i będąc swoistym totemem narodowym. Jest akcentem kulturowym sytuowanym na przecięciach osi kompozycyjnych. Podkreśla rangę punktów węzłowych. Jest czytelny w krajobrazie z dużych odległości i stanowi mistyczne wprowadzenie do sacrum. Krzyż jest obiektem kultu religijnego, miejscem odprawiania modlitw, pamiątką pielgrzymek, wypadków drogowych czy ważnych wydarzeń historycznych (np. "krzyż smoleński" pod Pałacem Prezydenckim w Warszawie). Pełni niekiedy rolę "opiekuna domu". Stanowi także wyróżnik przestrzeni wyznaniowej regionu. Wykonany z drewna, kamienia, żelaza lub innych materiałów, przyozdabiany i stawiany przez lokalną społeczność jest jej własnością i dumą.