Z pamiętnika Antoniego Kryszpina. Wrzesień 1939 roku
Antoni Kryszpin urodził się 28 czerwca 1918 roku we wsi Rozwory, na pograniczu dwóch powiatów – łomżyńskiego i ostrołęckiego. Ojca stracił w wieku 5 lat, mama zmarła gdy miał 9 lat. Pozostał sierotą wraz z młodszym rodzeństwem. Ich wychowaniem zajmował się dziadek oraz ojczym i macocha. Dziadek umarł kiedy Antoni miał 12 lat. Od 17 roku życia wspólnie z młodszym rodzeństwem – Stefanią i Mieczysławem samodzielnie prowadził gospodarstwo rolne. Wspomagał ich sołtys oraz dwóch opiekunów urzędowo ustanowionych. Po wybuchu wojny Antoni Kryszpin angażuje się w przeprowadzanie uciekinierów przez granicę rosyjsko – niemiecką, która przebiegała w sąsiedztwie Rozwór. W 1941 roku zostaje aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Ostrołęce. Do domu wraca w kilka dni po napaści Niemiec na ZSRR. Nikogo z rodzeństwa nie zastaje. Mietek i Stefcia zostali kilka dni wcześniej wywiezieni na Syberię tj. 19 czerwca 1941 roku. Zostaje sam. W sierpniu 1941 roku w Miastkowie bierze ślub ze Stanisławą Chmielewską. Kolejne lata to walka o godne przetrwanie okupacji. Antoni podejmuje działalność konspiracyjną w ZWZ, potem w AK jako łącznik pod pseudonimem „Krzysztof”. Mijają lata, rodzą się dzieci, następuje odbudowa gospodarstwa po zniszczeniach wojennych. Wywiezieni na Syberię nie wracają. Stefania ginie w tajdze, a Mieczysław, jako żołnierz i AWP, ginie na Pradze pod Warszawą w sierpniu 1944 roku. Antoni wspólnie z żoną doczekali siedmiorga dzieci, bardzo starali się o ich dobre wychowanie i wykształcenie. Antoni Kryszpin przez kilkanaście lat był sołtysem wsi Rozwory, angażował się aktywnie w rozwój i unowocześnianie swojej miejscowości: mleczarnia, sklep, droga asfaltowa itp. W 1974 roku sprzedaje gospodarstwo i przenosi się z całą rodziną do Ostrołęki. W wieku 76 lat siada do pisania pamiętnika… Jego fragmenty, dzięki uprzejmości najstarszego syna Kazimierza Kryszpina, u którego rękopis znajduje się w depozycie, były publikowane na łamach Tygodnika Narew. Teraz zostaną zamieszczone także na naszym portalu. Jako pierwszy prezentujemy fragment dotyczący września 1939 roku.
23.01.2024 16:27
