Konsultujesz – decydujesz

Hala Targowa stanie się poligonem, na którym władze miasta, mieszkańcy, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, architekci i specjaliści od spraw rewitalizacji, stoczą wspólny „bój” o przyszłość łomżyńskiej Starówki. A walczyć jest o co – to miejsce może stać się wizytówką miasta, elementem atrakcyjnym nie tylko dla przyjezdnych, ale i dla samych mieszkańców. Wystarczy tylko chcieć rozmawiać i nie bać się swojej wyobraźni.

Od marca do maja Urząd Miasta w Łomży przy współpracy z Ośrodkiem Wspierania Organizacji Pozarządowych organizuje konsultacje społeczne w sprawie przyszłości Hali Targowej na Starym Rynku, w ramach projektu „Konsultujesz?...czyli o dialogu w Łomży”. Głos mogą zabrać wszyscy zainteresowani losem powstałego w międzywojniu obiektu, który obecnie jest mocno zaniedbany – ale po rewitalizacji, może stać się sercem Starówki, ustalającym nową tożsamość historycznego obszaru miasta.

Nie tylko w Łomży

Akcje społeczne i kulturalne, polityka podatkowa, konkursy rewitalizacyjne, to tylko niektóre z mechanizmów, za pomocą których polskie miasta chcą się uporać z degradacją swoich starówek. Radni Torunia zwolnili od podatku dochodowego przedsiębiorców prowadzących działalność w zawodach zanikających i w branżach chronionych. W Lesznie ogłoszono miejski konkurs na rewitalizację Starówki. O renesans historycznych miejsc walczą polskie aglomeracje i miasteczka powiatowe.

- Centra handlowe i dyskonty wyssały handel z historycznych centrów, pozostała w zasadzie tylko gastronomia, dogorywający drobny handel – diagnozuje sytuację Jarosław Ogrodowski, aktywista społeczny z Fundacji Normalne Miasto. - W Łodzi, aby zapobiec negatywnym trendom, stworzyliśmy strategię rozwoju ulicy Piotrkowskiej. Toruń opracował na bazie konsultacji społecznych specjalistyczny raport Restart, który diagnozuje sytuację Starego Miasta i sugeruje kierunek zmian. W Łomży powinniście przeprowadzić szeroko zakrojone konsultacje na temat znajdujących się na Starówce najważniejszych obiektów, określić problemy i w grupach roboczych, w sposób naukowy, opracować strategię – dopowiada członek Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

Czas na konsultacje

Konsultacje społeczne to najistotniejszy element demokracji uczestniczącej i demokracji miejskiej, w ich trakcie przedstawiciele władz - od lokalnych po centralne - przedstawiają obywatelom swoje pomysły dotyczące inwestycji oraz aktów prawnych, ich zmiany lub modyfikacji. Konsultacje to jednak nie tylko forma informowania obywateli o zamiarach władzy, ale także przestrzeń wolnej debaty. Dlatego w drugą stronę płyną opinie, propozycje, a czasami też pretensje, które staną się dla przedstawicieli władzy punktem odniesienia.

- Do czerwca prezydent Łomży chciałby wskazać projektantowi na podstawie wyników konsultacji, jakie warunki powinien spełniać projekt Hali Targowej – informuje Ewa Sznejder, doradca Mieczysława Czerniawskiego.

Przypomnijmy, miasto sugerowało by w budynku powstał dwupoziomowy klub muzyczny albo restauracja, mniejsze lokale komercyjne, centrum informacji turystycznej i galeria sztuki, w której mogłaby się mieścić stała ekspozycja wielkoformatowych obrazów pochodzącego z Łomży malarza Jana Dobkowskiego znajdujących się w zbiorach miasta. Pomysł nie spodobał się przedsiębiorcom ze Starówki i niektórym radnym.

- Wobec tego Urząd Miasta przedłużył czas na zaprojektowanie obiektu – informuje Ewa Sznejder. – Pomysły wnoszone przez mieszkańców oraz instytucje zostaną uwzględnione w ostatecznej koncepcji zagospodarowania Hali Targowej – dodaje doradca prezydenta od spraw społecznych.

W historycznym budynku miała się też zaczynać ścieżka historyczno - rekreacyjna wiodąca ze Starego Rynku przez ulice Krzywe Koło, Kapucyńską, bulwary nadnarwiańskie, ul. Żydowską i Kamienne Schodki.

- Mamy pozwolenie na budowę, remont Krzywego Koła i Kamiennych Schodków zaczniemy, gdy wygospodarujemy na ten cel środki finansowe – mówi Ewa Sznejder.

Problemy Starówki

Zmiana struktury handlowej, czyli powstanie w Łomży galerii handlowych i dyskontów, rozrastające się osiedla – to tylko niektóre z powodów upadku handlowej świetności Starego Miasta. Tętniąca życiem Starówka została pozbawiona społecznego i konsumenckiego zaplecza. Pozostawiona sama sobie – dogorywa handlowo. W 2009 roku Łomżyńska Izba Przemysłowo - Handlowa zaproponowała dyskusję o Starówce. W jednym z hoteli w Łomży spotkali się przedsiębiorcy, zainteresowani sprawą mieszkańcy oraz przedstawiciele władz miasta. Zaproponowano zmniejszenie odległości od miejsc chronionych przy przyznawaniu koncesji na sprzedaż alkoholu, odwrócenie ruchu na ulicy Dwornej oraz plansze reklamujące Starówkę na głównych arteriach miasta, przez które odbywa się ruch tranzytowy i turystyczny. W tym samym roku łomżyńskie media poinformowały, że miasto zamierza w ramach rewitalizacji ufundować na Starym Rynku rzeźbę Księcia Janusza I Mazowieckiego z cyrklem w stroju mieszczańskim. Pomysł, a raczej odzienie wierzchnie księcia, krytycznie ocenił honorowy obywatel Łomży, historyk prof. Janusz Tazbir. W Urzędzie Miasta w Łomży jest też od niedawna konkurencyjna koncepcja rzeźby – książę Janusz I na koniu ze studia rzeźby Jagenmeer z Torunia.

Wokół spraw związanych ze Starówką zaczęli krążyć przedstawiciele przedsiębiorców oraz społecznicy. Przez jedenaście lat, wysiłkiem wielu radnych, między innymi Andrzeja Grzymały, blokowano powstanie na styku największego osiedla mieszkaniowego ze starszą częścią miasta, galerii handlowej. Galeria Veneda jednak w końcu powstała, zbudowanych zostało też wiele dyskontów. Federacja „Gościnna Starówka” zaproponowała uporządkowanie szyldów reklamowych na Starym Mieście oraz odwrócenie kierunku ruchu na ulicy Dwornej. Do zmiany doszło, jednak po kilku miesiącach - pod wpływem protestów kierowców – trzeba było wrócić do starego porządku. Niewątpliwym sukcesem federacji było przygotowanie roboczej ankiety, w której wypowiedziało się sześciuset mieszkańców i przedsiębiorców. W skali od jeden do dziesięciu przedsiębiorcy ocenili atrakcyjność Starówki na 3,9 pkt., Aż 93 proc. uznało, że zmiany w tym rejonie powinny być konsultowane w zakresie ich wpływu na działalność gospodarczą, a dwie trzecie poparło ideę stworzenia stanowiska Menedżera Starówki (taki pomysł sprawdza się w Toruniu). Wśród przeszkód w prowadzeniu tam działalności gospodarczej jako główne wymieniono m.in. małą liczbę miejsc parkingowych, problem z dojazdem i brak klientów Ponad połowa przedsiębiorców zadeklarowała chęć zmiany profilu prowadzonej działalności, gdyby możliwe było skorzystanie z jakiegoś programu pomocowego. Mieszkańcy wskazali na kulturę, gastronomię, turystykę oraz oraz handel i usługi jako główne funkcje Starówki. A wśród najbardziej pilnych do zrealizowania projektów znalazły się nowe miejsca parkingowe oraz zmiana wizerunku i funkcji Hali Targowej.

Miejscowy plan

- Miejscowy plan zagospodarowania dla śródmieścia jest w trakcie opracowywania – poinformowała rzecznik prasowy prezydenta Łomży Anna Sobocińska. – Miasto planuje jego wprowadzenie w bieżącym roku – dodała.Od dziesięciu już lat brakuje takiego dokumentu. Sprawa jest o tyle istotna, że może on nie tylko ułatwić życie mieszkańcom, określając na przykład warunki zabudowy, ale także długofalowo wspierać procesy związane z rewitalizacją Starówki.

- W opracowaniu planu powinni brać udział mieszkańcy i użytkownicy Starówki, bo to właśnie oni wiedzą jakie są potrzeby śródmieścia – twierdzi Kasia Łuczak, specjalistka od spraw rewitalizacji z Torunia.

Anna Sobocińska podkreśliła, że: „Miasto na terenach publicznych i w budynkach będących w zarządzie wciąż prowadzi działania rewitalizacyjne, czyli remonty i przebudowy. Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w śródmieściu, uściślającego przeznaczenie i warunki zagospodarowania, nie stanowi żadnej przeszkody dla inwestycji, które mogą być realizowane w oparciu o warunki zabudowy, wydawane stosownie do aktualnych potrzeb inwestorów.”

Teraz wszystko w rękach mieszkańców. Niebawem rozpoczynają się konsultacje społeczne organizowane przez Przez Urząd Miasta w Łomży przy współpracy z Ośrodkiem Wspierania Organizacji Pozarządowych, których wstępny harmonogram prezentujemy w dzisiejszym wydaniu tygodnika. A do spraw łomżyńskiej Starówki będziemy jeszcze wiele razy wracać.

Jak ożywić łomżyńską Starówkę?

Tygodnik i portal internetowy Grupy Medialnej Narew włączyły się w debatę na temat sytuacji łomżyńskiej Starówki. Z inicjatywy Artura Filipkowskiego odbywają się już cykliczne spotkania, na których mieszkańcy, przedstawiciele instytucji i organizacji mogą zgłaszać swoje pomysły dotyczące tej części miasta. Są one potem prezentowane w mediach. I jak się okazuje – budzą zainteresowanie. W każdy pierwszy piątek miesiąca w Restauracji „Na Farnej” o godzinie 9 przedstawiać można własne koncepcje dotyczące renesansu Starego Miasta.

- Nasze działania mają charakter otwarty i nieformalny, a liderem każdego spotkania jest osoba lub grupa osób, które przychodzą z pomysłem – mówi Artur Filipkowski. - Przychylnie zareagowaliśmy na propozycję konsultacji społecznych w sprawie Hali Targowej zgłoszoną przez UM w Łomży – dodaje szef Grupy Medialnej Narew.

Bardzo obszerną, koncepcję dotyczącą renesansu Starówki w Łomży przedstawił Robert Sokołowski, właściciel Galerii „Aporia”. Publikowaliśmy ją w całości na stronie www.narew.info. Teraz przypominamy fragmenty. „Przyszłość Starego Miasta zależy w dużej mierze od takiego wizerunku, który wyróżni ten teren spośród tysięcy innych miejsc w kraju, Europie czy nawet na świecie”. Zdaniem autora, powinno być to miejsce przyjazne mieszkańcom, przedsiębiorcom i gościom, atrakcyjne z punktu widzenia ruchu turystycznego. Wśród konkretnych rozwiązań Robert Sokołowski proponuje m.in.: stworzenie platformy lub inkubatora Starówki, czyli zintegrowanego systemu informacji turystycznej (np. długoterminowy i na bieżąco aktualizowany kalendarz imprez), kreowanie turystyki wewnętrznej, czyli bogatej oferty (przynajmniej weekendowej) wydarzeń dla mieszkańców i turystów wypoczywających w okolicach z mapkami i dobrze oznakowanymi atrakcjami, zorganizowanie zlotu przedstawicieli europejskich i polskich miast mających jelenia w herbie, wypromowanie lokalnego produktu turystycznego, specjalna oferta pod hasłem „Dzieci i młodzież na Starówce”, inkubator kultury (m. in. galerie, aukcje obrazów, działania artystyczne na ulicy, kino letnie). Kolejne propozycje dotyczą powołania „Kooperatywy Centrum Kulturalno – Handlowego „Starówka” ze stałym kierownikiem, a przede wszystkim współdziałaniem przedsiębiorców. Właściciel „Aporii” proponuje przekształcenie Hali Targowej na Starym Rynku w centrum życia społecznego, kulturalnego i turystycznego Podstawowe pytanie dotyczące ożywiana Starego Miasta brzmi: JAKI JEST CEL PRZYBYCIA NA STARÓWKĘ ŁOMŻYŃSKĄ? - konkluduje Robert Sokołowski.

Kolejne propozycje przygotowali członkowie Klubu Fotografii NURT w Łomży:

Wśród ich pomysłów jest np. pomnik księcia J. Mazowieckiego (ewentualnie jako element fontanny), stałe ekspozycje plansz i bilboardów z dziełami plastycznymi i fotograficznymi , w Hali Targowej stałe galerie i miejsce do prowadzenia warsztatów artystycznych, kawiarnia i dwie sceny do prezentacji muzycznych i teatralnych.
Zdaniem fotografików, „Hala Targowa powinna pełnić rolę centrum kultury miejskiej i dlatego powinna być prowadzona przez sprawnego i znającego środowisko menedżera podległego Urzędowi Miejskiemu”. Powinien on zadbać o całoroczny harmonogram prezentacji instytucji (Orkiestra Kameralna, Teatr Laki i Aktora, MDK-DŚT, Świat Akordeonu itp.) oraz indywidualnych artystów tworzących łomżyńską kulturę. Mógłby też, zależnie od możliwości i potrzeb, zapraszać zespoły i twórców z innych regionów Polski i z zagranicy.

Marzec

• 13.03.2014 Kawiarenka obywatelska: "Co ze Starówką w Łomży?" w Restauracji „Na Farnej” op godz. 17 – dyskusja o tym, jakie projekty dotychczas przedstawiono oraz w jakim kierunku zmienia się funkcja zabytkowej części miasta i debata na ten temat;

• Platforma Internetowa: prezentacja wszystkich informacji dotyczących Hali Targowej (ankiety „Gościnnej Starówki”, projekt zagospodarowania opracowany przez UM, pomysły plastyka Roberta Sokołowskiego na FB, pomysły instytucji kultury, pomysły przedsiębiorców, projekt pomnika ks. Janusza I, projekt zagospodarowania Domku Pastora);

Kwiecień

• Debata publiczna – jakie funkcje powinna pełnić Hala Targowa w kontekście rewitalizacji Starówki (z udziałem ekspertów, projektanta, urzędników, historyków, ekonomisty, przedsiębiorców, artystów, organizacji pozarządowych itp);

• Uruchomienie forum dyskusyjnego na platformie internetowej UM do konsultacji społecznych – zebranie pomysłów i opinii mieszkańców;

Maj

• Warsztaty przyszłościowe – technika konsultacji, która ma wypracować konkretne rozwiązania, możliwe do szybkiej realizacji;

• Konsultacje społeczne (internet, ankiety drukowane) mające na celu zebranie opinii mieszkańców w celu wypracowania konkretnych pomysłów.