Ligawka to jeden z najstarszych instrumentów muzycznych w Polsce. Pierwotnie był to instrument pasterski. O ligawce, jako instrumencie pasterskim pisali etnografowie – Oskar Kolberg, Zygmunt Gloger, Stanisław Dworakowski i inni.
Na początku XIX wieku, można prześledzić - na Podlasiu i Mazowszu - związek gry na ligawce z okresem Adwentu. Ligawki były symbolem trąby Archanioła mającego zwiastować rychłe przyjście Zbawiciela. Na początku XX wieku, zwyczaj gry na ligawce w tym regionie w okresie Adwentu był powszechny. W okresie wojny zakazano grać na ligawce, a po jej zakończeniu instrument zaczął zanikać.
W 1975 r. ówczesny Dyrektor Muzeum Rolnictwa mgr Kazimierz Uszyński (dziś konkurs jest jego imienia) postanowił podtrzymać ten zwyczaj i zorganizował pierwszy konkurs gry na ligawce, na który zgłosiło się kilku wykonawców. Z czasem ich liczba zaczęła rosnąć, przez promocję w mediach i włączenie do konkursu kategorii - dzieci. Uczestnicy pierwszych konkursów to mieszkańcy Ciechanowca i okolicznych wsi – Łempic, Wojtkowic, Tymianek, Trojanówka. Później dołączyli Kurpie – z Łomży i okolic Ostrowi Mazowieckiej.
W 1980 r. konkurs został przekształcony w imprezę o charakterze ogólnopolskim. Od tego roku uczestniczą w nim górale z Beskidu Śląskiego, z miejscowości Węgierska Górka i okolic, później z Koniakowa i okolic. W roku 1987 dołączyli górale z Sądecczyzny i Podhala – z Krościenka n/Dunajcem i okolic oraz Zakopanego. Od 1987 roku przyjeżdżają również do Ciechanowca Kaszubi z Pomorza - z Chmielna i okolic, grający na bazunach i rogach.
W 1994 r. konkurs został rozszerzony o kategorię - inne instrumenty pasterskie. W ostatnich latach dołączyli muzycy z Lubelszczyzny i Wielkopolski. Od 1990 r. konkurs ma charakterze imprezy międzynarodowej. Na przestrzeni lat uczestniczyli w nim instrumentaliści z Finlandii, Litwy, Białorusi, Meksyku, Australii, Hiszpanii, Szkocji, Irlandii, Niemiec, Bułgarii, Węgier, Ukrainy i Słowacji.
Patronat duchowy nad konkursem sprawuje Ordynariusz Diecezji Drohiczyńskiej a patronatem honorowym obejmowany jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojewodę Podlaskiego i Marszałka Województwa Podlaskiego.
Współorganizatorami są: Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem i Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu.
Ligawki - dawniej na Podlasiu obwieszczały, że zaczął się adwent. Pełniły rolę komunikatorów, nazywane były nawet „słowiańskimi tamtamami” - ich donośny dźwięk docierał daleko. Wydobycie czystego, donośnego brzmienia to sztuka, przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dziś, Konkurs Gry na Instrumentach Pasterskich przyciąga do Ciechanowca setki sympatyków tych instrumentów.
Ligawki, bazuny, trombity – niektóre są znane w Polsce od średniowiecza. Każdy region miał charakterystyczny dla siebie instrument. Różniły się wyglądem, wydawały różne dźwięki, miały też różne nazwy. Pośród licznych występów, w tegorocznej edycji konkursu, jury wysłuchało 190 prezentacji – solowych, duetów, trio, kwartetów, a nawet sekstetu. Konkurs podtrzymuje żywą tradycję, która rozkwita szczególnie w południowych powiatach województwa podlaskiego oraz na
Konkurs uratował od zapomnienia muzykę pasterską i unikatowe instrumenty, a także pobudził do życia dawne ośrodki wytwarzania takich instrumentów. Są tacy, dla których przyjazd do Ciechanowca to już tradycja.
Nazwa ligawek, od których konkurs się zaczął, pochodzi od słowa "legać" - czyli opierać na czymś. Trąba jest bowiem długa, czasem kilkumetrowa i często trzeba ją o coś oprzeć, bo nie da się jej wygodnie utrzymać w rękach w czasie gry. Tradycje ligawkowe na geograficznym Podlasiu - w dużej mierze dzięki konkursom - są wciąż żywe. Na ligawkach gra się i wyrabia się je w południowych powiatach województwa podlaskiego, a także w części Mazowsza.
Przewodniczący jury budowniczy ludowych instrumentów dętych, a także wieloletni uczestnik i laureat ciechanowieckiego konkursu Andrzej Klejzerowicz zwrócił uwagę na bardzo wysoki poziom gry uczestników. Podkreślił, że w porównaniu do pierwszych edycji konkursu, uczestnicy grają coraz lepiej, co niejednokrotnie jest zagwozdką dla jury, kogo nagrodzić, ale - jak zaznaczył - "oceniano jak najbardziej sprawiedliwie".
Wśród najmłodszych, do lat 10, jury przyznało dwa pierwsze miejsca i zdobyli je Maria Gałaguz z Wieski-Wsi i Kuba Muciński z Łochowa.
W grupie młodzieży do lat 17 zwyciężył Bartosz Tartaczuk z Konabrodu, natomiast w kategorii seniorów (powyżej 65 roku życia) nie przyznano pierwszej nagrody, a najwyżej oceniono występ Piotra Bondarczuka z Wieski-Wsi.
W kategorii gry na bazunie dorosłych pierwszą nagrodę zdobyło trio: Paweł, Antonina i Jan Grubowie z Żukowa, a Antonina Gruba zwyciężyła także w grupie dzieci i młodzieży.
W grze na trombicie za najlepszy występ jury uznało ten Tadeusza Ruckiego z Koniakowa, a w grupie młodszej - Dominika Tokarczyka z Jaworek.
W kategorii rogi pasterskie pierwsze nagrody przyznano Sylwelin Hege Sevilhaug ze szwedzkiego Lavik wśród dorosłych i Janowi Grubie z Żukowa wśród młodszych uczestników.
W kategorii do 64 lat wygrał Teodor Niemyjski z Ciechanowca (zwyciężył również w ubiegłym roku). Drugą przyznano Mateuszowi Zalewskiemu z Dobrego (znalazł się wśród laureatów po raz piąty z rzędu), a trzecie miejsce ex aequo zajęli Izabella Kaczmarska z Dobrego i Jarosław Jaroszewski z Nowego Lubawskiego
W tegorocznym konkursie wzięło udział 190 muzyków i entuzjastów gry na takich instrumentach z Polski, Finlandii, Norwegii, Estonii, Słowacji, Ukrainy i Litwy. Byli to zarówno młodzi adepci gry, jak i dorośli. W tym roku konkurs rozpoczął się w piątek wieczorem od spotkania wokół instrumentów pasterskich z różnych krajów. Przesłuchania konkursowe w dwunastu kategoriach (podzielonych ze względu na wiek i rodzaj instrumentu) trwały w sobotę, w niedzielę ogłoszono laureatów.
Tradycyjnie najliczniej obsadzone były kategorie ligawek, w sumie zagrało na nich w konkursie blisko 70 osób w różnym wieku. Konkurs gry na ligawkach dla dorosłych od kilku lat odbywa się w dwóch kategoriach wiekowych: od 16 do 64 lat oraz powyżej.
Komentarze