Podwójnie wolne. 105 lat praw wyborczych kobiet w Polsce

26 stycznia 1919 roku kobiety po raz pierwszy udały się do urn wyborczych, jako pełnoprawne obywatelki II Rzeczypospolitej. Zaledwie kilkanaście dni później pierwsze parlamentarzystki zasiadły w ławach poselskich. W ówczesnej Europie nie było to oczywiste. Polki otrzymały bierne i czynne prawo wyborcze jako jedne z pierwszych na świecie – przed Amerykankami, Francuzkami, Włoszkami czy Hiszpankami, co postawiło nasz kraj w szeregu najbardziej demokratycznych i nowoczesnych państw regionu.

Pierwsze posłanki

Pierwsze wybory do Sejmu Ustawodawczego w pozaborowej Polsce odbyły się 26 stycznia 1919 roku. 10 lutego parlamentarzyści przekroczyli progi budynku dawnego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego dla Panien przy ul. Wiejskiej w Warszawie. Tam odbyło się posiedzenie, podczas którego, po raz pierwszy w historii Polski, w ławach poselskich zasiadły kobiety. Były to: Gabriela Balicka, Jadwiga Dziubińska, Irena Kosmowska, Maria Moczydłowska, Zofia Moraczewska, Anna Piasecka, Zofia Sokolnicka oraz Franciszka Wilczkowiakowa.

Reprezentowały niemal wszystkie partie polityczne. Zasiadały w komisjach: konstytucyjnej, oświatowej, opieki społecznej, zajmując się sprawami zaniedbywanymi przez mężczyzn. Udało im się zmienić przepisy prawa cywilnego związane z prawami kobiet, ochroną kobiet i młodocianych, zwalczaniem handlu kobietami i dziećmi. Wydały nowoczesną na tamte czasy ustawę o opiece społecznej, a projekt ustawy o sprzedaży i wyrobie spirytusu i napojów alkoholowych stał się wzorem dla wielu państw europejskich. W sumie w całym dwudziestoleciu międzywojennym było około 50 parlamentarzystek.

Na uwagę zasługuje fakt, iż Maria Moczydłowska, to parlamentarzystka, która urodziła się 4 października 1886 w mieście Łomża. Była pierwszą kobietą przemawiającą w polskim sejmie. Po II Wojnie Światowej. Przez całe życie aktywnie działała na rzecz kobiet. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim OOP (1960), Złotym Krzyżem Zasługi (1948), Srebrnym Krzyżem Zasługi, a także srebrną odznaką na Międzynarodowym Zjeździe Spółdzielczyń w Warszawie (1959). Od 1902 związana ze spółdzielczością, uczestniczka rewolucji 1905 i strajku szkolnego, nauczycielka w polskich szkołach prywatnych w Warszawie, Łomży i Kaliszu. Wraz z mężem pracowała w Liskowie, współpracując z ks. W. Blizińskim, współtwórcą NZL, z którą to organizacją była związana. Po zakończeniu pracy poselskiej organizowała polskie szkoły we Francji oraz kursy wakacyjne dla nauczycieli polonijnych. Następnie pracowała w dziale oświaty dla dorosłych Kuratorium w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej uczestniczyła w tajnym nauczaniu. Po wojnie wizytatorka przedszkoli w Sopocie, 1945 przewodn. Koła Spółdzielców przy PSS w Sopocie. Instruktorka Rady Opiekuńczej (czł. Okręgu Częstochowa) i kółek gospodyń wiejskich, przewodn. Tow. "Trzeźwość" i czł. zarządu Zw. Kółek Rolniczych w Warszawie, wiceprzewodn. Kół Gospodyń Wiejskich w Częstochowie i Warszawie. Czł. ZNP, PZPR. (zm. 26 kwietnia 1969 w Sopocie) – polska polityk, posłanka na Sejm Ustawodawczy (1919-1922) z ramienia Narodowego Zjednoczenia Ludowego (NZL), aktywistka feministyczna, nauczycielka, działaczka organizacji społeczno-oświatowych, działaczka ruchu spółdzielczości.