Uroczystości wielkich Jubileuszy Zuzelskich rozpoczął referat – „Parafia w Zuzeli w czasach staropolskich. Od legendy do rzeczywistości”, który wygłosił ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak z Instytutu Historii UKSW.
-Skoncentrowałem się zasadniczo na prepozyturze, dlatego że dokument wydany przez biskupa Pawła Giżyckiego, jak powiedziałem, nie jest dekretem erekcji parafii, co się powtarza. To jest dekret erekcji prepozytury. Parafia była zdecydowanie starsza, sięgająca swą historią wczesnego średniowiecza, natomiast prepozytura była domem zakonnym, mówiąc potocznie. Dopiero pod koniec czternastego wieku Czerwiński mógł sobie pozwolić na ustanowienie tutaj klasztoru, niewielkiego bo liczącego 4 - 5 osób. Prepozytura była najwyższą rangą instytucją niższą kościoła. Parafia zwykła wiejska, to była plebania, na której był zwykle jeden ksiądz. Natomiast tam, gdzie był Klasztor czy też kapituła kolegiacka, tam były też prepozytury. Tu też proboszcz miał przywilej nazywania siebie prałatem, dość często proboszczowie byli dziekanami dekanatu nurskiego albo andrzejewskiego. Rola tej prepozytury kulturowa, cywilizacyjna, twórcza, była bardzo duża, mimo, że ośrodek pod względem demograficznym nie był tak duży. Ale cała parafia, proszę sobie wyobrazić, w XV wieku, miała 68 miejscowości, a już w XVIII wieku została zredukowana i zostało ich 58. Czyli dziesięć miejscowości od średniowiecza przydzielono do Zaręb, Czyżewa czy do Nuru nawet. Także to na przestrzeni dziejów się redukowało, ale do końca ta prepozytura spełniała ważne funkcje – wyjaśniał ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak z Instytutu Historii UKSW
Mszy Świętej Dziękczynnej z okazji Wielkich Jubileuszy Zuzelskich przewodniczył ksiądz biskup Janusz Stepnowski, ordynariusz Diecezji Łomżyńskiej.
- Zuzela to miejsce narodzin Prymasa Tysiąclecia, kardynał Stefan Wyszyński. Jest to szczególne wydarzenie także dla parafii, bo obchodziliśmy 110 lat od momentu konsekracji tej świątyni przez arcybiskupa Juliana Nowowiejskiego, arcybiskupa płockiego, ale też obchodziliśmy 575-lecie istnienia tej parafii. Mimo, że słyszeliśmy z tego referatu, który wygłosił ksiądz profesor Łatak, że Zuzela i korzenie tej parafii to XI wiek, także jest to parafia z tradycjami – mówił ks. bp Janusz Stepnowski, ordynariusz Diecezji Łomżyńskiej.
Zuzela leży na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Parafię erygował 10 lipca 1448 roku Biskup płocki Paweł Giżycki, a uposażył Ojciec Rafał – Opat Klasztoru Kanoników Regularnych Laterańskich z Czerwińska. Oni też sprawowali opiekę duszpasterską w parafii do 1796 roku. Po tym roku pracują tu także księża diecezjalni, najpierw Diecezji Płockiej, a od 28 października 1925 roku Diecezji Łomżyńskiej.
- Zuzela po pięćdziesięciu, sześćdziesięciu latach ponownie powstała i była nie tylko wspaniałym ośrodkiem religijnym, ale również kulturotwórczym i wielokrotnie mówiłem o tym, że Kościół nie tylko wygłasza orędzie zbawienia człowieka, ale również, szczególnie w tamtych czasach był ośrodkiem kulturotwórczym – mówił proboszcz parafii ks. Jerzy Krysztopa.
W 1901 roku w Zuzeli nad Bugiem urodził się Prymas Tysiąclecia, Błogosławiony Kardynał Stefan Wyszyński . Wyszyński był nie tylko wybitnym przywódcą duchowym, ale i mężem stanu, autorytetem moralnym, duchowym współtwórcą przemian społecznych, które doprowadziły do upadku komunizmu w Polsce.
- W zupełności to wszystko prawda, ale przede wszystkim wielki człowiek, wielki Polak, który prowadzi nas dziś w tych niełatwych czasach. Przed chwilą była 120. rocznica jego urodzin oraz 99. rocznica kiedy narodził się dla świata po raz drugi jako kapłan. Nie można było nie skorzystać z tej możliwości jaką dziś parafia w Zuzeli dała i są to wielkie jubileusze parafii w połączeniu właśnie z tym jubileuszem prymasowskim. W związku z tym warto było tutaj być, posłuchać o miejscu, w którym narodził się Prymas, skąd czerpał swojego ducha. Miejsce narodzenia było dla niego miejscem szczególnym, do którego wracał, do którego się odnosił zarówno w swoich wystąpieniach, w swoich kazaniach jak i w zapiskach tych osobistych – tłumaczyła wicestarosta powiatu łomżyńskiego Maria Dziekońska, która w maju tego roku wydała książkę o Prymasie Tysiąclecia „Jesteśmy dziećmi WOLNOŚCI”.
Podczas Wielkich Jubileuszy Zuzelskich ks. bp Janusz Stepnowski poświęcił Figurę Matki Bożej Różańcowej upamiętniającej miejsce urodzenia Prymasa Tysiąclecia.
W Zuzeli poza piękną świątynią znajduje się również Muzeum Lat Dziecięcych Kardynała Stefana Wyszyńskiego, do którego odwiedzenia serdecznie zachęcamy.
Komentarze