Centra Zdrowia Psychicznego w woj. podlaskim

Pilotaż jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a jego prawidłową realizację nadzoruje i koordynuje Minister Zdrowia przy pomocy Biura ds. Pilotażu. Biorą w nim udział podmioty lecznicze zlokalizowane na terenie całego kraju, wytypowane przez Ministra Zdrowia.

Centra Zdrowia Psychicznego są odpowiedzialne za udzielanie wszystkim potrzebującym ze swojego rejonu kompleksowej pomocy psychiatrycznej - w warunkach stacjonarnych (psychiatrycznych, w miejscu udzielania pomocy doraźnej), dziennych (oddział dzienny psychiatryczny), ambulatoryjnych (porada lekarska, porada psychologiczna, sesje psychoterapii, wizyta domowa) oraz leczenia środowiskowego (domowego), w ramach której pacjent będzie mógł uzyskać poradę lekarza i psychologa, wizytę terapeuty środowiskowego czy sesję psychoterapii.

Gdy pacjent potrzebuje pilnej pomocy, powinna ona zostać mu udzielona w ciągu 72 godzin. Jeśli będzie szukał wsparcia w kryzysie psychicznym i zgłosi się do Centrum Zdrowia Psychicznego w regionie, w którym mieszka, nikt nie będzie mógł go odesłać. Centrum odpowiada za ogół populacji z danego obszaru – ma obejmować społeczność do ok. 150 tys. mieszkańców (czyli np. ludność powiatu). Zmiana sposobu realizacji opieki psychiatrycznej ma przeciwdziałać stygmatyzacji osób w kryzysie psychicznym i pomóc w uzyskaniu przez pacjenta kompleksowego wsparcia np. blisko miejsca zamieszkania, szkoły, miejsca pracy.

- Głównym celem tego modelu opieki jest przywracanie osoby będącej w kryzysie psychicznym lub po jego przejściu do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Wykorzystywane są do tego różnorodne formy leczniczo-terapeutyczne, które są dobierane indywidualnie do potrzeb każdej osoby. Ideą Centrów Zdrowia Psychicznego jest odejście od modelu azylowego na rzecz opieki środowiskowej. To kompleksowa pomoc pacjentom na wszystkich szczeblach opieki psychiatrycznej, która pozwoli im powrócić do pełnienia ich codziennych ról społecznych, np. wykonywania pracy zawodowej- mówi Maciej Bogdan Olesiński, dyrektor Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

W naszym regionie CZP są zlokalizowane w Łomży, Sejnach, Bielsku Podlaskim, Augustowie, Grajewie, Hajnówce, Siemiatyczach i Suwałkach. W każdej z tych lokalizacji funkcjonują poradnie zdrowia psychicznego, a w Łomży, Augustowie, Grajewie, Hajnówce, Siemiatyczach i Suwałkach działają także punkty zgłoszeniowo-koordynacyjne - to pierwsze miejsce, do którego trafiają pacjenci. Dyżurujący w takim punkcie pracownik, tzw. koordynator opieki, dokonuje oceny i ustala wstępny plan pomocy dla danej osoby. Takie punkty działają od poniedziałku do piątku (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy) w godzinach 8:00-18:00. Gdy punkt jest nieczynny, pomoc można uzyskać na izbie przyjęć szpitala psychiatrycznego lub szpitala ogólnego z oddziałem psychiatrycznym. Lekarz jest dostępny całodobowo we wszystkie dni tygodnia. Taką pomoc można uzyskać również u lekarza nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.

Maciej Bogdan Olesiński podkreśla, że do Centrum Zdrowia Psychicznego można udać się z każdym problemem psychicznym, który nas niepokoi:

- Niezależnie czy będą to problemy osobiste związane z utratą bliskiej osoby, depresja, trudności z pogodzeniem się z chorobą, stany lękowe– pacjent uzyska profesjonalną pomoc dopasowaną do jego potrzeb. W zależności od problemu, z którym się zgłosił do centrum, może liczyć na rozmowę z odpowiednim specjalistą, a więc: psychologiem, psychoterapeutą, terapeutą środowiskowym, pielęgniarką czy też lekarzem psychiatrą. Pomoc udzielana przez Centrum jest dla pacjentów oczywiście bezpłatna- mówi Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

Centrum udziela pomocy:

- czynnej - obejmującej leczenie i wsparcie osób z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, które wymagają zapewnienia ciągłości świadczeń opieki zdrowotnej, aktywnego podtrzymywania kontaktu i wyprzedzającego rozwiązywania problemów;

- długoterminowej - leczenia stacjonarnego na oddziale (opieka całodobowa);

- krótkoterminowej - osobom z zaburzeniami epizodycznymi lub nawracającymi;

- doraźnej - osobom w stanach nagłych i przypadkach pilnych (nagłe, nieprzewidziane pogorszenie stanu zdrowia, wymagające podjęcia natychmiastowych czynności ratunkowych, leczniczych);

- konsultacyjnej.

Z pomocy CZP mogą skorzystać osoby pełnoletnie cierpiące na zaburzenia psychiczne, także te, które zostały wypisane ze szpitala i chcą uzyskać wsparcie w dalszym dochodzeniu do zdrowia. Mogą tu się zgłaszać również członkowie rodzin, bliscy i znajomi pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. W przypadku pojawiających się pytań czy wątpliwości mogą skorzystać ze wsparcia centrum, do którego ich bliski zgłosił się po pomoc.

Pacjentom leczonym w CZP mogą towarzyszyć tzw. asystenci zdrowienia. To osoby, które same doświadczyły kryzysu psychicznego i po odpowiednim specjalistycznym szkoleniu mogą zostać zatrudnione i włączone do zespołów prowadzących leczenie i wsparcie osób z zaburzeniami psychicznymi. Asystent uczestniczy w spotkaniach z lekarzami i otrzymuje od nich zadania do realizacji. Nie są mu przekazywane informacje objęte tajemnicą lekarską (diagnoza, terapia). Jego rolą jest towarzyszenie leczonemu pacjentowi w CZP, wspieranie go i dzielenie się własnym doświadczeniem kryzysu psychicznego i zdrowienia. W każdym CZP pracę specjalistów wspierają asystenci zdrowienia.

W Centrach Zdrowia Psychicznego w naszym województwie dotychczas zostało objętych opieką ponad 24,5 tys. osób (24.513 osób - od chwili rozpoczęcia pilotażu 1 lipca 2018 r.)