Pięciozłotówka z Pałacem Branickich

Późnobarokowy rezydencjonalny pałac Branickich w Białymstoku wraz z otaczającym go parkiem i zwierzyńcem należał do najwspanialszych siedzib magnackich u schyłku dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej i przez odwiedzających był nazywany „Wersalem podlaskim”

Historia pałacu sięga początków XVII wieku, kiedy to Piotr Wiesiołowski, zwany Młodszym, wzniósł niewielki, dwukondygnacyjny, murowany dwór późnorenesansowy.

W końcu tegoż stulecia dobra białostockie stały się własnością Branickich, małopolskiego rodu Gryfitów, którzy przybyli na Podlasie z Branic pod Krakowem. Stefan Mikołaj Branicki, syn Aleksandry Katarzyny Czarnieckiej (córki bohatera narodowego Stefana Czarnieckiego), zapragnął ulokować w Białymstoku swoją główną siedzibę rodową.

W 1692 roku otrzymał od króla przywilej na wybudowanie miasta o tej samej nazwie co istniejąca wieś Białystok. W latach 1691–1697 przebudowano dawny obronny dwór Wiesiołowskich w barokowy pałac.

Dalsza rozbudowa pałacu i całej rezydencji miała miejsce w latach 1728–1771 i była prowadzona przez nowego gospodarza Jana Klemensa Branickiego, hetmana wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego.

W 1802 roku spadkobiercy hetmana Branickiego sprzedali pałac królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III, a od 1807 roku jego nowym właścicielem został car rosyjski Aleksander I. Stopniowo dokonywała się dewastacja pałacu, szybsza od 1837 roku, kiedy to ulokowano w nim Instytut Panien Szlacheckich i dostosowano wnętrza pałacowe do potrzeb placówki edukacyjnej.

W czasie I wojny światowej pałac i ogród zostały zrabowane oraz zdewastowane przez wojska rosyjskie i niemieckie.

Wyremontowany był siedzibą białostockiego urzędu wojewódzkiego w II RP. Działania wojenne w 1944 roku spowodowały zniszczenia pałacu szacowane na mniej więcej 70%. W latach 1945–1960 systematycznie odbudowywany do stanu z połowy XVIII w., tj. okresu jego największej świetności. Od początku lat 50. XX w. jest siedzibą Akademii Medycznej, obecnie Uniwersytetu Medycznego.

Narodowy Bank Polski ma wyłączne prawo do emitowania monet i banknotów w Polsce. Wszystkie znaki pieniężne emitowane przez NBP, w tym kolekcjonerskie są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Emisja wartości kolekcjonerskich stanowi okazję zarówno do upamiętniania ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem państwa odpowiadającym za politykę pieniężną i stabilność cen. Jego funkcje określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i ustawa o NBP. Jako bank centralny nie prowadzi rachunków bankowych obywateli, nie przyjmuje od nich lokat, nie udziela kredytów. Prowadzi natomiast obsługę budżetu państwa, a także podmiotów sektora finansów publicznych. Gromadzi rezerwy walutowe państwa i zarządza nimi. Pełni funkcję banku banków, tworząc warunki do działania systemu bankowego. Jest również jednym z najważniejszych ośrodków naukowo-analitycznych w dziedzinie ekonomii i rynków finansowych.