Podaj mi swoje nazwisko, a powiem Ci czyś z Łomży (cz. 25)

Ź

ŹRÓDŁOWSKI: „Skład profesorów był taki: inspektor Jakub Waga, (…) Melan francuski, Źrudłowski rysunki i kaligrafia…” 1874, PPSz, s. 75; nazwisko utworzone od ap. źródło (za: NP2, s. 753) formantem -owski. 

Forma żeńska: Helena Źródłowska 1862, KAZŁ 240.

Ż

ŻABIAK: Mateusz Żabiak 1620, LBŁc 1349; nazwisko utworzone od ap. żaba formantem -ak; też od ap. gw. żabiak ‘len rosnący nisko; rodzaj tańca’ (za: SEM cz. 1., s. 372).

ŻABICKI: Jerzy Żabicki wyrobnik 1869, KAZŁ 78; nazwisko utworzone od n. msc. Wlkp. Żabice, dziś Żabiczki, łódz., gm. Konstantynów (za: SEM cz. 3., s. 230) formantem -ki.

(de) ŻABIKOWO: Jakub i Małgorzata de Żabikowo, 1622, LBŁ 1719; nazwisko utworzone od n. msc. Żabikowo.

ŻABINEK: Zofia Żabinek 1617, LBŁ 705; może nazwisko utworzone od ap. żaba ‘płaz’ (por. NP2, s. 755) formantem - in+ek.

ŻABIŃSKI: Jan Antoni Żabiński 1795, KACŁ 1686; nazwisko utworzone od n. msc. Wlkp. Żabno, pozn., gm. Brodnica; Młp. Żabno, tarn., miasto; tarnob., gm. Radomyśl (za: SEM cz. 3., s. 230); też od n. os. Żaba lub n. msc. Żabin w pow. włocław. (za: NMK s. 429) formantem 

-ski [12]. 

Forma żeńska: Ludwika Żabińska 1808, KAZŁ 17.

ŻBIKOWSKI: Franciszek Żbikowski 1733, LBŁc 346; nazwisko utworzone od n. msc. Wlkp. Żbiki, Zbikow, dziś Żbiki, kal., gm. Czermin (za: SEM cz. 3., s. 227) [3]. 

Forma żeńska: Dorota Żbikowska 1621, LBŁ 1421.

ŻEBRO: Abram, syn Ayzyka Izraelowicza Żebra 1827, APŁ z. 169; nazwisko utworzone od ap. żebro (za: SEM cz. 1., s. 374).

ŻEBROWSKI: Piotr Żebrowski 1604, LBŁ 569; nazwisko utworzone od Maz. łomż. n. msc. Żebry gm. Grabowo, gm. Klukowo, gm. Olszewo-Borki, gm. Śniadowo, (por. NWHS, s. 166, 192-193) formantem -owski [82].

Forma żeńska: Zofia Żebrowska 1605, LBŁ 772.

ŻELAZNY: Mateusz Żelazny 1809, KAUB 258; nazwisko utworzone od żelazo (za: SEM cz. 1, s. 374) formantem -ny lub od n. msc. Maz: Żelazna, dziś Stara Żelazna, rad., gm. Magnuszew, Żelazna, rad., gm. Chynów (za: SEM cz. 3, s. 231); też Maz. łomż. n. msc. Żelazki gm. Stawiski, pow. Kolno (NWHS, s. 193) [85].

ŻELECHO(W)SKI: Jan Żelechoski 1810, KAZŁ 294; nazwisko utworzone od n. m. Młp. Żelachów, siedl., miasto; Maz. Żelechów, rad., gm. Chynów; Krpłd. Żelechów (za: SEM cz. 3., s. 321); też Maz. łomż. n. msc. Żelechowo, dziś Żelechy gm. Piątnica (NWHS, s. 193) formantem -ski [17]. 

Forma żeńska: Anastazya Żelechoska 1808, KAZŁ 43.

ŻERA: Albert Żera 1729, LBŁc 22; nazwisko utworzone od prasłowiańskiego słowa žirъ oznaczającego ‘1. czynność jedzenia; pokarm, jadło, tłuszcz’ lub 2. ‘składać ofiarę’ (za: SHNO t. 2., s. 207) formantem -a [2].

Forma żeńska: Maryanna Zerowa 1740, LMŁc 898. 

ŻMIJE(W)SKI: Karol Józef Żmijeski 1832, KAUŁ 24; nazwisko utworzone od n. mscsc. Maz. Żmijewo-Kuce, ciech., gm. Stupsk; Żmijewo-Zagroby, ostroł., gm. Troszyn (za: SEM cz. 3., s. 232) formantem -ski [7].

Forma żeńska: Katarzyna Żmijewska wdowa 1841, RRŁ 62.

ŻOCHOWSKI: Kacper Żochowski 1798, KACŁ 2021; nazwisko utworzone od n. msc. Maz. Żochowo, płoc., gm. Sierpc; gm. Staroźreby (za: SEM cz. 3., s. 232) lub od n. msc. Żochy gm. Czerwin, pow. ostroł.; Żochy gm. Nowe Piekuty, pow. Wysokie Mazowieckie  (por. NWHS, s. 193) formantem -owski [15].

Forma żeńska: Anna Zochowska 1767, KAUŁ 834;

ŻORAW: Jacobus Żoraw cives et mercartores Lomzenses 1592, APB zbiór Kapicjana; nazwisko utworzone od ap. żoraw//żuraw (za: SEM cz. 1., s. 376).

ŻORAWIK: Elżbieta Żorawik 1617, LBŁ 775; nazwisko utworzone prawdopodobnie od por. Żoraw formantem -ik.

(ŻORAWSKI) Forma żeńska: Zofia Żorawska 1644, LBŁ 2089; nazwisko utworzone od n. m. Wlkp. Żorawia, dziś Żurawia, bydg., gm. Kcynia; Młp. Żorawice, Żurawica, tarnob., gm. Obrazów (za: SEM cz. 3., s. 232) formantem -ski.

ŻUKOWSKI: Kazimierz Żukowski 1687, LBŁ 938; nazwisko utworzone od n. m. Wlkp. Żukowice, wieś w dawnej ziemi łęczyc., dziś zagin.; Żukowo, pozn., gm. Oborniki; Młp. Żuków, rad., gm. Wieniawa; tarnob., gm. Samborzec; Krpłd. Żukow; Krpłn. de Zukow, n. m. niezid. (za: SEM cz. 3., s. 232) formantem -ski [53].

Foma żeńska: Marianna Żukowska 1690, LBŁ 1140.

ŻURAW(S)KI//ŻUROWSKI: Bartłomiej Żurawski 1887, KOPŁ 193; nazwisko utworzone od n. m. Młp. Żurowa, tarn., gm. Szerzyny; Krpłd. Żurowice Wielkie i Małe, dziś Żurawiec, przem., gm. Tryńcza; Żurawiczki, przem., gm. Zarzecze (za: SEM cz. 3., s. 233) formantem -ski [1/4].

Forma żeńska: Zuzanna Żuraska 1621, LBŁ 1523; Petronela Żurowska 1725, LBŁc 416.

ŻWIRK(CH)OWSKI: Adalbert Zwirkowski 1705, LBŁ 828; nazwisko utworzone od ap. żwir ‘gruboziarnisty piasek’ (za: NP2, s. 766) formantem -k+owski. 

Forma żeńska: Ewa Żwirchowska 1689, KAŚŁ 52. 

ŻYRYCKI: Narcyz Żyrycki syn Pawła diak Łomżyńskiej Parafialnej Cerkwi pw. św. Trójcy 1862, AUPśT 9; może nazwisko utworzone od ap. żer, stp. żyr ‘pokarm zwierzęcy’ lub od im. złożonych typu Żyrosław, Żyromir (por. NP2, s. 761) formantem -cki. 

Forma żeńska: Eugenia Żyrycka córka młodszego psalmisty Łomżyńskiej Parafialnej Cerkwi pw. św. Trójcy Włodzimierza syna Pawła zmarła od krwawej biegunki 1878, AZPśT 9a.

ŻYZNOWSKI//ŻEZNOWSKI: Felicjan Żyznowski 1677, LBŁ 491; nazwisko utworzone od n. msc. Maz. Żyznowo, dziś Żyźniewo, ostroł., gm. Troszyn (za: SEM cz. 3., s. 233) formantem -ski.

Forma żeńska: Jadwiga Żeznowska 1614, LBŁ 148.