Kluczowym słowem jest w tym dokumencie "praca". Od niej zależy sytuacja dochodowa mieszkańców, perspektywy młodzieży, godne życie seniorów, rozwiązywanie problemów społecznych, po prostu - rozwój całego miasta.
Dokument liczący 75 stron nosi prostą nazwę "Program rozwoju miasta Łomża". Powstawał kilka miesięcy we współpracy wszystkich wydziałów Urzędu Miejskiego, instytucji i spółek miejskich i przy udziale ekspertów z zewnątrz. Byli to głównie naukowcy z Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, a pracami stworzonego przez nich panelu kierował profesor Bogusław Plawgo. "Program..." został upubliczniony na stronie internetowej www.lomza.pl i jeszcze przez kilka dni jest przedmiotem konsultacji społecznych.
"Wizję Łomży w 2020 roku można zawrzeć w 3 sformułowaniach:
Łomża miastem innowacyjnej przedsiębiorczości,
Łomża miastem ludzi uczących się,
Łomża miastem ludzi pracujących" - piszą autorzy.
Diagnoza
Znaczną część dokumentu zajmuje analiza w jakiej sytuacji jest Łomża. Podstawą stały się dane z lat 2014 - 2015. Punktem wyjścia - umieszczenie miasta w kontekście krajowych i regionalnych programów odnoszących się do nowej unijnej perspektywy finansowej, ale także innych strategicznych dokumentów, np. Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030.
Łomża razem z innymi miastami średniej wielkości (powyżej 20 tysięcy mieszkańców) została w nim zakwalifikowana jako ośrodek subregionalny". W "Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020" na określenie przyszłej wizji regionu padają terminy: zielony, otwarty, dostępny i przedsiębiorczy.
Zawarta w łomżyńskim "Programie..." analiza silnych i słabych stron, szans i zagrożeń został podzielona na kilka działów. W tym, który nosi tytuł "Społeczeństwo", autorzy akcentują m. in., że: "Miasto Łomża dysponuje wysokim potencjałem ludnościowym, z relatywnie korzystną strukturą wiekową. Największy udział stanowi grupa osób w wieku produkcyjnym - 66,4% (41,7 tys. osób). W porównaniu do innych miast, średniej krajowej, średniej dla woj. podlaskiego, jest to odsetek najwyższy, co świadczy o wyjątkowo bogatych zasobach pracy w Łomży. W perspektywie 2020 roku potencjał pracy utrzyma się na dość wysokim poziomie, dopiero w kolejnych dziesięcioleciach nastąpi jego istotny spadek, do poziomu 24,7 tys. w 2050 roku (spadek o ponad 40 pkt. proc.). O korzystnej strukturze demograficznej Łomży świadczy także niski odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym (15,8%), zwłaszcza w relacji do średniej krajowej (18,4%) i średniej dla woj. podlaskiego (18,5%), Białegostoku (18,1%), Przemyśla (20,4%). Tylko Suwałki notują niższy udział osób w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem (14,7%) w stosunku do Łomży". Wśród atutów wymieniany jest także dobry poziom wykształcenia czy nieźle rozwinięty sektor spółdzielczości socjalnej i innych podmiotów ekonomii społecznej oraz aktywne środowisko organizacji pozarządowych.
Mocne strony mają jednak swoje "lustro" w którym widać drugą stronę. Liczba mieszkańców Łomży systematycznie spada - między1996 a2013 rokiem o ponad tysiąc osób. Białystok i Suwałk w tym czasie urosły. Gorszy jest wskaźnik urodzeń, większa skala emigracji do innych krajów i migracji do innych ośrodków. Niezły poziom wykształcenia ma się kiepsko do zapotrzebowania pracodawców, którzy najbardziej poszukują pracowników po szkołach zawodowych. Wysokiemu potencjałowi ludnościowemu towarzyszy słabe wykorzystanie potencjału pracy - wśród mieszkańców w wieku produkcyjnym zatrudnienie ma 331 osób na 1000, podczas, gdy np. w Suwałkach403, aw Ostrołęce - 468. Problemy na rynku pracy mają w Łomży zarówno ludzie młodzi, jak i ci powyżej 50. roku życia.
Podobnie jest także w sferze "Gospodarki" - mocną stroną jest dobrze rozwinięty sektor przetwórstwa rolno - spożywczego, także pod względem współpracy z ośrodkami naukowymi, korzystne położenie transportowe miasta, aktywność przedsiębiorców, specjalna strefa ekonomiczna i park przemysłowy, niskie koszty pracy. Ale na przeciwnej szali są kiepskie strony - przedsiębiorstwa niewiele inwestują, tereny inwestycyjne są, ale jest ich niewiele, brakuje wykwalifikowanej kadry. Autorzy programu podkreślają także niezbyt dobre - delikatnie mówiąc - dotychczasowe relacje administracji miejskiej z przedsiębiorcami i niedostatecznie skuteczną promocję gospodarczą miasta.
W sferze "Edukacji, kultury i sportu" mocne strony to m. in. bogate tradycje i oferta edukacyjna, aktywne organizacje pozarządowe, dobra baza sportowo - rekreacyjna, duży potencjał instytucji kultury. I znów jest druga strona medalu - słabe osiągnięcia w kształceniu ustawicznym, kiepska baza placówek kultury. skromny udział mieszkańców w wydarzeniach z tej sfery. Główne instytucje kultury doliczyły się w ubiegłym roku około 90 tysięcy uczestników imprez i gości muzeów oraz wystaw(było tych wydarzeń kilkaset), z czego 10 tysięcy zapewnia "Gościniec Łomżyński".
Do dobrego położenia Łomży i korzystnego układu komunikacyjnego w samym mieście odwołują się autorzy w części poświęconej "Infrastrukturze i zagospodarowaniu przestrzennemu". Dodają do tego walory historyczne i środowiskowe oraz dobrze skonstruowaną infrastrukturę wodno - ściekową, ciepłowniczą, gazową, energetyczną, telekomunikacyjną. Na plus zasłużyła także "infrastruktura okołobiznesowa" i utrzymywanie wysokiego poziomu nakładów inwestycyjnych przez miasto.
Braki to sieć kolejowa (Łomża jest czwartym co do wielkości miastem w kraju bez pasażerskich połączeń), degradacja Starówki, opóźnienia w przygotowaniu planów zagospodarowania dla ponad połowy miasta. Katalog problemów zawiera jeszcze kilka pozycji, m. in. wskazuje na pewne niedostatki w poszukiwaniu nowych źródeł ogrzewania czy wyczerpujące się możliwości oczyszczalni ścieków.
Terapia
W każdej ze wspomnianych dziedzin autorzy programu wskazują także pewne kierunki działań na przyszłość zawartych pod hasłem "Szanse" ( w zestawieniu z "Zagrożeniami"). Większość owych szans wiąże się z funduszami unijnymi, zawartymi przede wszystkim w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podlaskiego.
To właśnie ma być źródło finansowe działań na rzecz dostosowania kompetencji i kwalifikacji do rynku pracy, aktywizacji bezrobotnych, stworzenia systemu opieki nad dziećmi, aby dać szanse pracownicze kobietom, przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego, wsparcia podmiotów ekonomii społecznej. Trudno jednak będzie przeciwdziałać zagrożeniom wynikającym z migracji, starzenia się miejskiej społeczności, niewydolności krajowego systemu pomocy społecznej.
Szanse gospodarcze wiążą się z dalszym umocnieniem sektora rolno - spożywczego i pracujących w nim firm oraz projekcie, który również odwołuje się do funduszy unijnych: "Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości jest w trakcie przygotowania dokumentów będących podstawą projektu stworzenia Podlaskiego Centrum Technologii Rolno-Spożywczych, które ma być wiodącym ośrodkiem badawczym dla rozwoju technologii dla sektora rolno-spożywczego, w szczególności odniesieniu do żywności ekologicznej czy funkcjonalnej".
Właściwie każda kolejna nadzieja na przyszłość Łomży odnosi się do okoliczności zewnętrznych: budowa Via Baltica, wykorzystanie strefy ekonomicznej i potencjału parku przemysłowego (przynajmniej w części spodziewamy się inwestorów spoza miasta i regionu), poprawianie infrastruktury komunikacyjnej.
Lokalne szanse to "ogień przedsiębiorczości", który może uda się podtrzymać, ale także zjawisko, które podtrzymywanie, wcale nie jest tak bardzo pocieszające - niskie koszty pracy. Zdecydowanie we własnych rękach miasto ma także możliwość ograniczenia niektórych zagrożeń dla rozwoju gospodarczego: przygotowanie terenów inwestycyjnych, wprowadzenie korzystnych rozwiązań podatkowych, lepszy klimat współpracy z przedsiębiorcami, wprowadzanie atrakcyjnych dla przedsiębiorców zmian w kierunkach kształcenia. Na ograniczenia, przyrodnicze, kryzysy gospodarcze światowe i europejskie oraz styl działania krajowego fiskusa oraz ZUS-u łomżyński samorząd wpływu już raczej nie ma.
To tylko część wątków zawartych w dokumencie, który gromadzi i systematyzuje wiedzę o mieście, jego potrzebach i możliwościach. Rewolucyjnych nowości tam nie ma, ale sporo refleksji godnych przemyślenia. Autorzy zresztą zachowują skromność nawet w sformułowaniu określanym jako "Misja" dokumentu: "ŁOMŻA - MIASTO, w którym ŻYJĘ I PRACUJĘ".
Konsultacje
"Łomża zasługuje na przyspieszenie procesów rozwoju. Analiza potencjału wewnętrznego, ale i uwarunkowań zewnętrznych wskazuje, że mamy poważne szanse aby nasze Miasto stało się dobrym miejscem do życia nie tylko dla nas, ale także dla naszych dzieci" - tak prezydent Mariusz Chrzanowski otwiera dokument pod nazwą "Program Rozwoju Miasta Łomża".
I jeszcze jeden ważny fragment "Programu":
"Mieszkańcy Łomży silnie emocjonalnie związani z miastem chcą tu mieszkać i widzieć Łomżę także jako atrakcyjne miejsce do życia dla kolejnych pokoleń. Najważniejszym warunkiem, jest skupienie się na tworzeniu atrakcyjnych miejsc pracy i wzroście aktywności zawodowej. Więcej pracy to nie tylko lepsza sytuacja dochodowa mieszkańców, rozwiązanie problemów społecznych ale przede wszystkim niezbędny warunek stworzenia perspektyw rozwoju dla młodzieży a w konsekwencji długofalowego rozwoju całego miasta".
Konsultacje w sprawie programu potrwają jeszcze do 2 października. Jak informuje Urząd Miejski, można w nich wziąć udział przekazując swoje propozycje i opinie na piśmie, w tym drogą elektroniczną, za pomocą formularza konsultacyjnego. Można go znaleźć na stronie internetowej miasta.
Wypełnione formularze można dostarczyć:
- drogą elektroniczną na adres: [email protected]
- drogą korespondencyjną na adres: Urząd Miejski w Łomży, Wydział Rozwoju i Funduszy Zewnętrznych, Stary Rynek 14, 18-400 Łomża,
- wrzucając wypełniony formularz do urny znajdującej się przy Punkcie Obsługi Mieszkańców na parterze Urzędu Miejskiego.
Komentarze