Podążając śladami gen. Stanisława Maczka, uczestnicy wyjazdu odwiedzili groby ośmiu żołnierzy polskich 1 Dywizji Pancernej na cmentarzu żołnierzy z I i II wojny światowej Tielt w Belgii oraz holenderską Bredę. Miasto to zostało wyzwolone 29 października 1944 roku przez dywizję gen. Maczka. Generał zgodnie ze swoim życzeniem, spoczywa w Bredzie wraz z żołnierzami poległymi przy jej wyzwalaniu na tamtejszym polskim cmentarzu wojskowym. Uczniowie byli też w Oberlangen w Niemczech pod tablicą upamiętniającą niemiecki obóz koncentracyjny wyzwolony w 1945 roku przez dywizję gen. Maczka, w którym więziono ponad 1728 uczestniczek powstania warszawskiego.
Niezwykłym przeżyciem dla uczestników wyjazdu była msza św. na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym w Bredzie, z udziałem przedstawicielek miejscowej Polonii. Była wśród nich łomżanka- Pani Bożena Rijnbout-Sawicka, założycielka Fundacji Serce Polski, opiekującej się polskimi weteranami. Wspólne odśpiewanie hymnu i zapalenie zniczy na grobach gen. Stanisława Maczka i żołnierzy 1 Dywizji Pancernej oraz otoczenie biało-czerwoną wstęgą mogiły dowódcy było hołdem złożonym tym, którzy „walczyli o wolność wszystkich narodów, ale umierali tylko dla Polski”.
Najwięcej wzruszeń dostarczyło jednak spotkanie w polskiej szkole w Bredzie z uczestnikami walk w 1944 r. - z Holendrem - panem Tomem Peterem oraz panem Romanem Figiel- 90-letnim żołnierzem dywizji gen. Stanisława Maczka. Była to niezwykła lekcja pamięci oparta na wspomnieniach obu weteranów, stanowiąca pomost między przeszłością a teraźniejszością. Łzy wzruszenia na twarzach wszystkich obecnych wywołał „Mazurek Dąbrowskiego” w wykonaniu holenderskich dzieci, z pietyzmem odtworzony przez pana Toma Petera.
Ślady gen. Stanisława Sosabowskiego uczestnicy wyjazdu odnaleźli w holenderskim Driel i Arnhem. Wystawa „Polacy z Driel”, pomnik Surge Polonia ku czci polskich spadochroniarzy na Placu Polskim i monument gen. Sosabowskiego w Driel, uświadomiły im wdzięczność i pamięć mieszkańców miejscowości o 1 Polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej walczącej tam we wrześniu 1944r. podczas operacji „Market Garden”.
Zapalając znicze pod pomnikami w Driel oraz na grobach Polaków na cmentarzu wojennym w Oosterbeek Arnhem, uczestnicy wyjazdu oddali cześć gen. S. Sosabowskiemu i polskim spadochroniarzom. W Oosterbeek w związku z przygotowaniami do międzynarodowych obchodów rocznicy operacji „Market Garden” mieli również możliwość zobaczyć oryginalny motocykl z symbolem 1 Dywizji Pancernej oraz amerykańskiego jeepa.
Szukając śladów polskich bohaterów, uczestnicy wyjazdu odwiedzili Miejsce Pamięci i Muzeum Sachsenhausen. W tym niemieckim obozie koncentracyjny, w którym hitlerowcy zamordowali ok. 200 tys. ludzi z całej Europy, widzieli celę Stefana Grota Roweckiego oraz wystawę poświęconą Jego pamięci. Zapalając znicze pod Jego pomnikiem, oddali cześć zamordowanemu bestialsko przez hitlerowców pierwszemu komendantowi Armii Krajowej.
Trasa podróży wiodła przez Akwizgran (niem. Aachen) -miasto na granicy Niemiec, Belgii i Holandii, będące kolebką współczesnej Europy. Tu uczestnicy wyjazdu zwiedzili Aachener Dom, ze słynną kaplicą pałacową Karola Wielkiego- pierwszą katedrę w Europie Północnej, wpisaną na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Uczestnictwo uczennic ZSTiO Nr 4 w Projekcie Edukacyjnym „Śladami Bohaterów” jest ważną dla nich lekcją historii i patriotyzmu. Podróż do miejsc bitew czy miejscowości, w których spoczywają Polacy walczący w Europie, pozwala młodzieży lepiej zrozumieć tragizm wojennych i powojennych losów żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Pozwala też utrwalić i pielęgnować pamięć o wydarzeniach i polskich bohaterach II wojny światowej, która nie powinna zginąć ze świadomości młodego pokolenia.
Udział uczennic w projekcie „Śladami Bohaterów” był możliwy dzięki dofinansowaniu ze środków Miasta Łomża oraz PHP „AGRO-ROLNIK” Sp. z.o.o. w Śniadowie.
Elżbieta Wiśniewska
Komentarze